Humik maddelerin i̇laç olarak kullanımı;
• Humik maddeler insan sağlığı için potansiyel ilaçlardır.
• Linyit, turba, mumie, shilajit, gyttja, canlı bitkiler, yosun gibi birçok humik madde kaynağı ilaç sektöründe kullanılmaktadır.
• Humik maddelerin adsorpsiyon, iyon değişim kapasitesi, detoks özelliği, dağılma veya emülgatör özelliği ve diğer vasıfları sayesinde tıp ilmi ve ilaç sektörünün dikkatini çekmektedir.
• Önemli bir humik madde kaynağı olan turba Avrupa’da uzun zamandır tedavi amaçlı kullanılmaktadır.
• Bir başka humik madde kaynağı olan “mumie” geleneksel olarak Asya herbal tıbbında hem içten hem de dıştan yaralara, kemik kırıklarına, çıkıklara, deri hastalıklarına, periferal sinir sistemi hastalıklarına (neuralgia, radikulitis) yatıştırıcı ve anti- inflammatuar ajanı olarak kullanılmıştır.
• İbn-i Sina, el-Kanun fi’t-Tıb (Tıbbın Kanunu) adlı eserinde mumienin tümörleri ve sivilceleri bertaraf etme kabiliyetine sahip olduğunu yazmıştır.
• Eski Yunanlı hekimler mumieyi artritiste, iltihaplı hastalıklarda ve zehirlenmelerde ‘antidot’ olarak kullanmıştır. “Dağın mumu” ismi verilen mumienin oral alımı ve topikal uygulaması kırık- çıkık ağrıları, yaralar ve yüz sinir paralizenin (felcinin) mükemmel çaresi olarak bilinmektedir.
• Turba banyoları eski zamanlarda kadın hastalıklarının ve romatizmal hastalıkların tedavisinde kullanılmakta idi. Halen günümüzde çamur banyoları birçok Avrupalı sağlık kliniklerinde ve SPA’lerde tercih edilmektedir.
• Turba, Birinci Dünya Savaşında yaraların tedavisi ile dıştan yapılan ampütasyonlarda enfeksiyonları önlemek, ağrıyı azaltmak ve nekaheti hızlandırmak için kullanılmıştır. • Günümüz modern kozmetik endüstrisi yıpranmış cildin tedavisinde veya bakımında pahalı fiyatlarla turbayı yüz maskelerinde pazarlamaktadır. Bunların iyileştirme özellikleri turbanın en önemli bileşeni olan humik madde tarafından gerçekleşmektedir.
Humik maddelerin en çok bilinen biyolojik aktiviteleri:
• Anti-viral (Riede, 1993)
• Anti-mikrobiyal (Ansorg, 1978)
• Anti-bakteriyel (Cronje, 1991)
• Anti-oksidan (Avvakumova, 2011)
• Anti-inflammatuar (Rensburg, 2004; Lown, 2006) • Anti-klastojenik (Ferrara, 2006)
• Anti-tümör (Kodama, 2007)
• Anti-kariyojenik ve anti-periodontitic (Habilov LL, 1971)
• Anti-alerjik (Ismatova, 2007; Maslinski, 1993)
• Anti-toksin (Laub, 1999)
• Anti-ülserojenik (Ghosal, 1988; Goel, 1990)
• Anti-artritik ve anti-romatizmal (Iubitskaia, 1999)
• Anti-anjiyogenez (Krzeminski, 2005; Strelis, 1989)
• Anti-piretik (Golz–Berner, 2006)
• Anti-radikal (Yudina, 2011)
• Anti-mutajenik (Sato, 1986, 1987a, 1987b)
• Analjezik (Salz, 1974)
• Kanda heparin benzeri etki (Laub, 1999)
• Östrojen benzeri etki (Jansen, 1996)
• Bağışıklık sistemi düzenleyici (Ghosal, 1990; Inglot, 1993)
• Tiroidal etki (Huang, 1994)
• Kan şekeri düzenleyici (Meena, 2010)
• Böbrek taşı bertarafı (Schepetkin, 2002)
* Bu etkileri yapısındaki • Polifenoller (Manach, 2005) • Kuinonlar (Koyama, 2006) • Polikarboksilik gruplar (Thiel, 1981) ile yapmaktadır..
Humik Maddenin Metabolizması (Enterohepatik sirkülasyon) Enterohepatik sirkülasyon, humik maddelerin safra yoluyla atılmasından sonra, giderek azalan bir biçimde, mide-bağırsak sistemi tarafından yeniden emilip sistemik dolaşıma katılmasıdır. (Stahl, 2002)
Humik maddelerin detoks yapma özelliği
*Humik maddelerin detoks yapma özelliği http://www.humet.com/acatalog/howitworks.html
*Humik Maddelerin Toksikolojisi ve Güvenliği
• Humik maddeler güvenli ürünlerdir (Laub, 1999).
• Doğal olarak oluşan humik asitlerin toksik özelliği yok denecek kadar azdır.
• Farelerde LD50 değeri 11500 mg/kg ca (canlı ağırlık)’dır.
• Farelerde peranteral yolla ve tavşanlarda 163.5– 205.8 mg/kg ca olarak karın zarından verildiği zaman zehirlidirler (EMEA, 1999).
*Humik Maddeleri İnsan Sağlığında Kullanan Bazı Firmalar
Ürün İsmi Adresi Ülkesi Activomin www.activomin.de/Activomin_Packaging_Information.pdf Almanya Avirol http://www.avirol.com/ ABD BlackGOLD http://blackgoldpower.com/products ABD Humet http://www.humet.com/ Macaristan HUMEX K http://humexk.com/index.php G.Afrika HumicFlu http://www.humicflu.com/ ABD Humicin™ http://www.humicin.com/index.php ABD Solviral http://www.solviral.com ABD VFI Humic Acid http://www.laubbiochem.com/products ABD
***Sonuç olarak Doğal humik maddeler bir hayli etkili ilaç potansiyeline sahiptir.
• Beşeri ilaçların bir çoğunun yerine düşünülmelidir.
• Anti-viral olarak aktif ajanlar, yara iyileştirici pomatlar, ağır metal bağlayıcı bileşikler, zehirli kimyasalları bağlayıcı ve iyonize olan ışınlamaya karşı koruyucu maddeler gibi özel fonksiyonlara haiz yeni humik maddeli doğal polimerler geliştirilmelidir.
• Fakat, humik maddelerin tedavi edici maddeler olarak kullanımı farmakoloji bağlamında ispat edilmiş etki mekanizmaları ortaya konmalıdır. • Zehir bilimi açısından güvenlik standartları belirlenmelidir.
• Kullanılacak preperatın açıkça izah edilmiş kimyasal içeriği tespit edilmelidir.